کد مطلب:31522 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:17

گنجینه پرسمان » اعتقادات

براي اثبات قيامت گفته ميشود كه روح، فناناپذير است و از بين نميرود. اين مطلب، درست است و با عقل جور درميآيد، ولي چگونه بپذيريم كه روح زماني نبوده، از عدم خلق شده است.

دربارة حقيقت روح، در بين حكماي اسلامي، دو ديدگاه وجود دارد:

الف ـ حدوث روحاني: براساس اين ديدگاه كه نظر مشهور فلاسفه، از جمله افلاطون و بوعلي سيناست، روح موجودي كاملاً مجرد است كه پيش از تعلق و ارتباط با بدن، به همين شكل بوده، سپس به بدن مادي پيوسته است. روشن است كه براساس اين نگرش، روح، ازلي خواهد بود.

اين كه خداوند روح را به خود نسبت داده، مؤيد اين ديدگاه است. مفهوم اين انتساب آن است كه روح از خداوند، قوام وجودي ميگيرد و به او پابرجا است.( مباني نظري تزكيه، محمد شجاعي، ص 25، انتشارات سروش. ) چيزي كه به خداوند پابرجا باشد، تصور اين كه درگذشته نبوده، دربارة او بيمعنا است. منظور از روح خدا ـ كه صورت تنزل يافته آن در بدن مادي انسان دميده شده ـ همان حقيقت اصلي و چهره اولي انسان است كه نزديكترين مخلوق به مبدأ متعال ميباشد.

ب ـ حدوث جسماني و بقاي روحاني روح: براساس اين نگرش روح، موجودي مستقل نيست كه به هم متصل شده باشد، بلكه نفس و روح با پيدايش بدن و جنين، به وجود ميآيد و در بستر ماده، با حركت جوهري آن، تكوّن يافته، مراحل وجودي و تجرد را از ضعيف به شدت طي ميكند، تا به تجرّد عقلاني برسد; بنابراين ديدگاه، روح، ضمن جوهر بودن، با بدن، وابستگي حقيقي دارد. نتيجه اين كه كنش و واكنش و رابطه متقابل روح و بدن، ژرف و داراي ريشهاي فلسفي است و بدن، فقط مانند ابزار تلقي نميشود.( فلسفه تعليم و تربيت، ص 411، سمت; ر. ك: آموزش فلسفه، استاد مصباح يزدي، انتشارات سازمان تبليغات اسلامي. ) ديدگاه فوق از نظرات فلاسفه مشهور اسلام، از قبيل ملاصدرا است.